مزاج شناسی چیست و چه کاربردهایی در طب سنتی دارد؟
اثبات مزاج کار سختی است؟
برای اینکه وجود مزاج و مزاج شناسی را اثبات کنیم نیاز به انجام کار سختی نداریم. چون وجود مزاج در زندگی روزانه ما خودنمایی می‌کند. هر کسی می‌داند که اگر خیار را بدون نمک بخورد دچار لرز می‌شود و احتمالا مشکلات دیگری برایش رخ دهد. همه انسان‌ها از جمله متخصصین طب هم ترجیح می‌دهند حلیم را در زمستان و هندوانه را در تابستان میل کنند.
از طرفی خیلی اوقات در یک فضای ثابت می‌بینیم بعضی افراد از گرما کلافه و بعضی دیگر لباس ضخیم‌تری پوشیده و مشکلی ندارند. همه این‌ها نشان از وجود مزاج در انسان و بقیه عناصر هستی است.
اصلا بیایید یک تعریف اجمالی از مزاج داشته باشیم. خیلی ساده می‌توان مزاج را ویژگی هر ماده از لحاظ میزان سردی و گرمی و میزان رطوبت دانست.
مزاج شناسی چه کاربردهایی در طب دارد؟
علم مزاج شناسی یکی از علوم پایه‌ای و بسیار مهم در طب سنتی ایرانی و اسلامی است.یک طبیب ماهر برای اینکه بهترین تشخیص و درمان را داشته باشد ابتدا باید به مزاج‌شناسی مسلط باشد. اینجا قصد دارم 3 مورد از مهم‌ترین کاربردهای مزاج شناسی در طب سنتی را عرض کنم:
1- درمان ریشه‌ای بیماری‌ها
طب اسلامی ایرانی معتقد است که بیماری‌ها به دلیل برهم خوردن تعادل مزاج شکل می‌گیرد. این تعادل مزاج یا در کل بدن و یا در یک عضو به هم می‌خورد.
برای درمان هم کافی است با ترفندهای مختلف مزاج بیمار را اصلاح کنیم. در این صورت بیماری به صورت اساسی و ریشه‌ای درمان شده و اصطلاحا درمان علامت نیست.
2- سالم ماندن در زندگی شخصی
در طول زندگی خود هزاران بار با انتخاب‌هایی روبرو می‌شویم که اشتباه در آن انتخاب‌ها می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی برای ما شود. وقتی دقیق‌تر به این انتخاب‌ها نگاه می‌کنیم می‌بینیم مزاج و مزاج‌شناسی نقش پررنگی در آن داشته است.
نمونه ساده آن انتخاب غذاهاست. خوراکی‌های انسان اگر بر اساس مزاج او استفاده شود نه تنها از بروز بیماری جلوگیری می‌کند بلکه باعث تقویت فرد هم می‌شود. بلعکس اگر خانواده‌ای سرد مزاج باشند و دائما از خوراکی‌های سردمزاج استفاده کنند مشاهده می‌کنیم که همه افراد خانواده دائما مریض احوال هستند.
پس استفاده از مزاج‌شناسی برای همه خانواده‌ها ضروری است.
3- شناسایی افراد دیگر
شناخت افراد دیگر با استفاده از مزاج‌شناسی امکان‌پذیر است. هر فردی مزاج خاص خودش را دارد و متناسب با آن مزاج، تیپ شخصیتی و اخلاق و رفتار خاصی را داراست.
پس با شناخت مزاج هر فرد می‌توان تا حدود زیادی به شخصیت و رفتار او پی برد. این شناخت در خیلی از موارد به کمک انسان می‌آید. در برقراری ارتباط با همسر، دوستان، ارتباط با مشتری، کارفرما و…
با شناخت افراد دیگر می‌توانید رفتار متناسب آن‌ها را پیش‌بینی کنید و ارتباطات خود را بهینه نمایید.
مواد چند نوع مزاج دارند؟
در بین فعالان طب سنتی 4دسته مزاج را خواهید شنید:
سرد و تر یا اصطلاحا بلغمی
سرد و خشک یا اصطلاحا سودایی
گرم و تر یا اصطلاحا دموی
گرم و خشک یا اصطلاحا صفرایی
چند نکته در مورد این دسته‌بندی قابل ذکر است:
اولا اصطلاح بلغمی، سودایی، صفرایی یا دموی برای نشان دادن مزاج‌ها درست نیست. چون این واژه‌ها نشان دهنده اخلاط تشکیل دهنده بدن هستند و مزاج ویژگی کیفیتی آن‌هاست. اما به صورت عامیانه و برای راحتی این نامگذاری شکل گرفته و ما هم می‌پذیریم.
ثانیا تقسیم‌بندی مزاج‌ها محدود به این 4دسته نیست! قبل‌تر هم گفتیم که هر فردی مزاج خاص خودش را دارد (مانند اثر انگشت) و طبق این تعریف بی‌نهایت مزاج وجود دارد. اما به این دلیل که نمی‌توانیم همه مزاج‌ها را شناسایی و دسته‌بندی کنیم، به این تقسیم‌بندی رضایت می‌دهیم تا کار راحت شود.
ثالثا هر موجودی دارای مزاج است. حیوانات، گیاهان، اجسام و هر چیزی که از ماده تشکیل شده باشد همه دارای مزاج خاص خود هستند. از این موضوع می‌توان نتیجه گرفت که همه موجودات در تماس با هم روی هم اثر خواهند گذاشت و باعث تغییراتی در یکدیگر می‌شوند.
چطور مزاج‌شناسی را اصولی و تخصصی یاد بگیرم؟
علم مزاج شناسی مطالب بسیار زیادی دارد که اساتید مختلف به روش‌های گوناگونی آن را بیان کرده‌اند. در دوره جامع درمانگری طبیس ما به صورت فشرده و طبقه‌بندی شده در مورد مزاج‌شناسی صحبت کردیم.
مطالبی که در دوره جامع طب سنتی بیان کردیم شامل چکیده آموزش‌های اساتید معتبر بوده و با استفاده از آن دیگر نیازی به استفاده از آموزش‌های دیگر نخواهید داشت.
ویژگی اصلی دوره جامع درمانگری طبیس این است که بعد از گذراندن این دوره، مطالبی که یاد گرفتید را روی طاقچه اتاقتان نگهداری نخواهید کرد. بلکه آن را به صورت عملیاتی در زندگی خود و در کسب‌وکار خود به کار خواهید گرفت و نتیجه آن را در کوتاه مدت خواهید دید.
دیدگاهتان را بنویسید