آپاندیسیت … درمان یا عمل جراحی؟

 عفونت آپاندیس با نسخه ای بسیار ساده قابل درمان است. این نسخه را بارها امتحان خود را پس داده و باعث بهبودی کامل بسیاری از بیماران شده. بیمارانی که قرار بود عمل جراحی شوند اما با یک نسخه و در یک روز درمان شدند.

آپاندیس ، مظلوم ترین عضو بدن

آپاندیس (Appendice)، زائده‌ای کوچک و انگشتی شکل است که از ابتدای روده بزرگ، منشعب می‌شود. گاهی، این مجرا، دچار عفونت و التهاب میشود که در فرهنگ عامه به آن آپاندیس میگویند اما در علم پزشکی، این عفونت، آپاندیسیت  نام دارد. این التهاب، ممکن است بسیار بزرگ شده و نهایتا باعث شود که آپاندیس پاره شده و عفونت های درون آن در حفره شکمی پخش شود. تا همین چند سال پیش، در علم پزشکی نوین، هیچ وظیفه و فایده ای برای آپاندیس ذکر نمیشد. بنابراین، با تشخیص علائم عفونت آپاندیس، فورا این وصله ی ناجور را از بدن خارج میکردند. جالب است بدانید که امروز که این مقاله را مینویسم نیز، بهترین درمان درد آپاندیس را جراحی و خارج کردن آن از بدن میدانند.

نقش آپاندیس در بدن چیست؟

1. تقویت سیستم ایمنی

2. در جدار آپاندیس، بافت لنفاوی فراوانی، موجود است. بافت لنفاوی، یکی از اعضای مهم سیستم ایمنی بدن است. بنابر این، آپاندیس در تقویت سیستم ایمنی نقش مهمی دارد.  به گفتۀ یکی از محققان، ممکن است بهبود بیماری در افرادی که آپاندیس خود را خارج کرده‎‏اند، مدت‌زمان بیشتری نسبت به دیگران طول بکشد.

2. تنظیم فلور میکروبی روده

3. فلور میکروبی روده، از مهم ترین ارکان سلامتی انسان به شمار می آید. بطوری که برهم خوردن این فلور، با بیماریهای مختلفی ارتباط دارد. از هضم و جذب غذا گرفته تا سیستم ایمنی و چاقی و لاغری و… همگی به وضعیت فلور میکروبی روده ارتباط دارند.

فلور میکروبی روده چیست؟

در روده ی انسان، باکتری های مفیدی زندگی میکنند که به هضم و جذب مواد غذایی و بسیاری از فرایندهای بدن کمک میکنند. هرگونه تغییر در تنوع و تعداد باکتری ها و بهم خوردن نسبت باکتریها، باعث میشود که مشکلات زیادی برای تمام اعضای بدن ایجاد شود.

نتایج چند تحقیق درباره آپاندیس را بخوانیم

1. نتایج تحقیقات ساینتیفیک آمریکن، حاکی از آن است که آپاندیس در نوزادان به تولید هورمون در افراد بزرگسال به تولید پادگنهای (آنتی‌ژن‌های) مفید برای ایمنی بدن و مبارزه با بیماری، کمک می‌کند.
2. تحقیقات دیگری نشان می‌دهد که آپاندیس نقش عمده‌ای در سیستم ایمنی بدن دارد. بافتهای لنفاوی جداره آپاندیس با حس کردن میکروبهای موجود در مواد زاید در حال دفع از بدن، نوع خوب یا بد میکروب‌ها را تشخیص داده و به بانک حافظه‌ای سیستم ایمنی بدن اجازه می‌دهند تا در مقابله (و دفع) میکروبهای مضر و ساختن میکروبهای مفید برنامه‌ریزی کرده و فعال گردد.
3. محققان دانشکده پزشکی دانشگاه دوک در کارولینای شمالی می گویند که بدن انسان، باکتری های سالم مورد نیاز در روده ها را در آپاندیس نگهداری می کند. دیسانتری و وبا باعث از بین رفتن باکتری های ضروری می شود. بنابراین اگر بدن نیاز داشته باشد تا مسیر گوارشی را دوباره احیا کند، از باکتری های موجود در آپاندیس استفاده خواهد کرد.
4. بر اساس پژوهش‎های صورت گرفته، این بافت می‌تواند محرک رشد برخی از انواع باکتری‏‌های مفیدی شود که در آپاندیس ذخیره می‌شوند تا هنگامی‌که انسان یا حیوان دچار اسهال می‌‎شود، به کمک سیستم ایمنی بیایند.

علائم آپاندیسیت

با وجود پیشرفت‌های تکنولوژی در زمینهٔ تصویر برداری، هنوز هم hallmark تشخیص آپاندیسیت حاد، بر اساس شرح حال و معاینهٔ دقیق بیمار است. علایم بالینی کلاسیک آپاندیست بی‌اشتهایی و کسالت عمومی است.

• درد شکم

درد شکمی از علایم اولیه بیماری است که در ساعات اولیه پس از شروع بیماری، آغاز می‌گردد. درد اولیه مبهم است. ارتباط با فعالیت یا وضعیت بیمار ندارد. اغلب کولیکیو اطراف ناف است که ناشی از التهاب احشا و به دلیل گشاد شدن آپاندیس می‌باشد. با پیشرفت روند التهابی در طی ۲۴–۱۲ ساعت، درد در ناحیه سمت راست و پایین شکم، متمرکز می‌شود. سپس به مرور درد بسیار شدید و پایدار می‌شود و با حرکت افزایش می‌یابد. دردی که با سرفه، راه رفتن یا دیگر تکان های ناگهانی بدتر می شود.

• تهوع و استفراغ

تهوع و استفراغ در بیش از ۵۰٪ بیماران رخ می‌دهد و اغلب به دنبال آن درد شکمی در عرض چند ساعت ایجاد می‌شود.

• بی اشتهایی

بی اشتهایی یک یافته کلاسیک در آپاندیسیت حاد است.

• اسهال و علایم ادراری

به‌خصوص در موارد سوراخ شدنآپاندیس یا احتمال آبسه داخل لگنی دیده می‌شود.

• تب

تب در آپاندیسیت خفیف است، مگر این که پرفوراسیون رخ داده باشد.

• تاکی کاردی

(ضربان قلب بالا) خفیف نیز در اغلب بیماران دیده می‌شود.

• یبوست یا اسهال

• نفخ شکم

• باد شکم

روند پیشرفت بیماری

پیشرفت بیماری از درد خفیف و مبهم، کسالت، بی اشتهایی تا درد شدید شکمی و تب و تهوع به‌طور سریع در اغلب موارد در عرض ۴۸–۲۴ ساعت رخ می‌دهد. تأخیر در تشخیص بیشتر از ۴۸–۳۶ ساعت منجر به افزایش ریسک پرفوراسیون در ۶۵٪ موارد می‌شود.

علت التهاب آپاندیس 

انسداد مجرای آپاندیس که منجر به عفونت می شود، محتمل ترین علت بروز آپاندیسیت است. تکثیر سریع باکتری ها باعث می شود آپاندیس ملتهب، متورم و پر از چرک شود.

چرا آپاندیس عفونت می‌کند؟

1. خوردن غذایی که بین دندان باقیمانده ؛خصوصا اگر مدت زیادی گذشته باشد.
   نکته: توصیه اکید به سه مرتبه مضمضه کردن آب بعد از خلال و مسواک کردن تا مواد باقیمانده بین دندانها که با خلال و مسواک بیرون آمده اند از دهان خارج گردند و بعد از آن نسبت به خوردن چیزی اقدام شود. به عبارت بهتر، قبل از خوردن غذا هم دهان نباید آلودگی داشته باشد و بهتر است دندان ها مسواک شده باشد.
2. یبوست‌های متوالی و چند روزه یکی از مهم‌ترین علت‌های ابتلا به آپاندیسیت است
   نکته: در صورت ابتلا به یبوست، فوری درمان شود.
3. به پشت خوابیدن در حمام.
4. مصرف شکر سفید.

پارگی آپاندیس

• بروز پارگی منجر به انتشار عفونت در سراسر شکم (پریتونیت) می شود. این شرایط، جهت برداشتن آپاندیس و تمیز کردن حفره شکمی نیازمند عمل جراحی فوری است.پس از حذف عفونت، فرد جهت برداشتن آپاندیس مورد جراحی قرار خواهد گرفت. در بعضی موارد آبسه تخلیه می شود و آپاندیس بلافاصله برداشته می شود.

آزمایش ها و روش های تشخیص آپاندیسیت

معاینه فیزیکی برای ارزیابی درد در فرد

ممکن است پزشک فشار ملایمی بر ناحیه دردناک اعمال کند. با رها شدن ناگهانی فشار، درد آپاندیسیت عموماً بدتر خواهد شد که نشانگر التهاب صفاق مجاور است.همچنین ممکن است پزشک در پاسخ به اعمال فشار روی آپاندیس ملتهب (گاردینگ) به دنبال سفتی شکم و تمایل به سفت کردن عضلات شکم باشد.ممکن است پزشک از یک انگشت دارای دستکش برای معاینه بخش تحتانی رکتوم (معاینه انگشتی رکتال) استفاده کند. زنان در سنین باروری ممکن است برای بررسی مشکلات احتمالی مربوط به حوزه زنان و زایمان که ممکن است باعث ایجاد درد شوند، تحت معاینه لگنی قرار گیرند.

آزمایش خون

این امر امکان بررسی تعداد گلبول های سفید خون بالا که ممکن است نشان دهنده عفونت باشد را برای پزشک فراهم می کند.

آزمایش ادرار

پزشک ممکن است برای اطمینان از اینکه عفونت ادراری یا سنگ کلیه عامل درد نیست، درخواست انجام آزمایش ادرار داشته باشد.

تست های تصویربرداری

پزشک ممکن است برای کمک به تأیید آپاندیسیت یا یافتن علل دیگر برای درد، نسبت به انجام پرتونگاری شکمی، سونوگرافی شکمی، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) توصیه داشته باشد.

درمان آپاندیسیت

درمان در طب جدید

معمولا آپاندیس را با روشهای مختلف از بدن خارج میکنند. پیش بینی می شود فرد پس از هر عمل، به مدت یک یا دو روز بستری شود.عمل خارج کردن آپاندیس به دو  انجام میشود. روش لاپاراسکوپی و روش جراحی باز.

روش لاپاروسکوپی

در آپاندکتومی لاپاروسکوپی، جراح به منظور خارج کردن آپاندیس ابزار جراحی مخصوص و یک دوربین فیلمبرداری را به داخل شکم فرد وارد می کند.به طور کلی عمل جراحی لاپاروسکوپی این امکان را برای فرد فراهم می کند که با درد و زخم کمتری بهبود یابد. این روش ممکن است برای افراد مسن و چاق رویکرد بهتری باشد.

آپاندکتومی باز

جراحی لاپاروسکوپی برای همه مناسب نیست. در صورت پارگی آپاندیس و گسترش عفونت فراتر از آپاندیس یا بروز آبسه، ممکن است نیاز به انجام آپاندکتومی باز باشد؛ این امر امکان تمیز کردن حفره شکم توسط جراح را فراهم می کند.

درمان آپاندیس در طب اسلامی ایرانی

شایدباورش سخت باشد اما آپاندیسیت با همین نسخه ارزان و در دسترس خانگی که از دستورات طبی معصومین علیهم السلام است درمان می شود.

۱- مصرف ۵۰ گرم عسل همراه با ۲۱ عدد سیاه‌دانه (درمان قطعی و فوری)
۲- مصرف داروی شافیه

نکته ۱: برای درمان این بیماری فرقی ندارد سیاهدانه کوبیده ( یا آسیاب) و جویده شود و یا درسته قورت داده شود.

نکته ۲: اگر سیاهدانه کوبیده یا آسیاب شود در کمتر از یک دقیقه با عسل مخلوط شده و مصرف شود (چون اگر سیاه‌دانه‌ی خورد شده در فضای بیرون عسل بماند سمی شده و دیگر قابل‌ استفاده نیست)

نکته ۳: می‌توانید این کار را در چند مرحله با فاصله‌ی زمانی چندساعته تکرار کنید ولی در یک روز بیش از سه بار انجام نشود.

روشهای درمانی دیگر

• مصرف زیاد سیاهدانه عسل . مثلاً هر نیم ساعت یک قاشق ،
• مصرف زیاد عسل،
• استفاده از گردو یا سیر یا آویشن

هنگام درد راه های پیشنهادی در طب سنتی عبارتند از :

• بعد از اینکه نخستین نشانه های درد شدید، استفراغ و تب دیده شد، بیمار باید بلافاصله بستری شود.
•  استراحت مهم ترین عامل در درمان این بیماری است.
•  درمان خیلی عالی برای التهاب آپاندیس پناه بردن به روزه است.
•  در مدت روزه گرفتن بیمار نباید از هیچ غذایی استفاده کند. هیچ ماده ای به جز آب نباید وارد بدن بیمار شود.
•  برای تمیز کردن بخش پایینی روده، تنقیه که دارای حدودا یک دوم لیتر آب گرم است باید به مدت ۳ روز استفاده شود.
•  کمپرس های آب برای چند بار روی ناحیه دردناک قرار داد.
•  بسته های شکمی که از یک تکه پارچه مرطوب درست شده و با یک پارچه فلانل خشک پوشیده شده را باید به شکل محکمی دور شکم پیچید و آن را تا زمانی که علائم حاد بیماری کاهش پیدا نکرده، دائم روی شکم قرار داد.
•  هنگامی که علائم حاد بیماری تا حدود روز سوم کاهش پیدا کرد، بیمار باید از تنقیه کامل که دارای حدودا یک و یک دوم لیتر آب گرم است، استفاده کند. (این تنقیه را باید روزانه تا زمانی که التهاب و درد کاهش پیدا کرد، تکرار کند).
•  بیمار می تواند از روز سوم به بعد از آبمیوه ها استفاده کند. این درمان ساده بر حملات التهاب آپاندیس غلبه خواهد کرد.
•  بعد از مصرف آبمیوه ها برای مدت ۳ روز، بیمار می تواند برای ۴ تا ۵ روز دیگر از رژیم غذایی فقط با استفاده از میوه ها بهره ببرد.
•  در طول این دوره، او باید در ۳ وعده غذایی هر روز از میوه های آبدار و تازه استفاده کند.
• بعد از آن، باید بر اساس ۳ گروه غذایی زیر از یک رژیم غذایی متعادل و متوازن استفاده کند:

1. دانه ها، آجیل و غلات
2. سبزیجات
3. میوه ها

عصاره سبزیجات مشخص به ویژه آب هویج، در ترکیب با آب چغندر و خیار در درمان التهاب آپاندیس بسیار ارزشمند است. استفاده مداوم از چایی که از دانه های شنبلیله درست شده نیز در پیشگیری از این بیماری موثر و مفید است. بیمار مبتلا به التهاب آپاندیس باید تمامی اقداماتی که منجر به برطرف شدن یبوست می شود، استفاده کند. استفاده از کمپرس آب گرم هر صبح و شب می تواند به درمان این بیماری کمک کند. ماساژ شکم نیز موثر و مفید است.

زمانی که مواد زائد به روده بزرگ منتقل و در نهایت، از بدن دفع شدند، سوزش و التهاب در آپاندیس کاهش پیدا خواهد کرد و به برداشتن آپاندیس به وسیله عمل جراحی دیگر نیازی نخواهد بود. از عمل جراحی فقط در موارد نادر یعنی زمانی که آپاندیس دچار آبسه شده باید استفاده کرد.