سیب زمینی از شناخته شده ترین خوراکی های ماست و کمتر کسی را می‌شناسیم که در غذاها از سیب زمینی استفاده نکند. غذای محبوب ورزشکارها، پای ثابت غذاهای فست فودی و از علاقه مندی های کودکان. اما چقدر از خواص و مضرات این خوراکی خوشمزه می دانیم؟ آیا همه می‌توانند از آن استفاده کنند و در صورت استفاده نامناسب چه ضررهایی به انسان می رسد؟

در این مقاله به شرح ویژگی های گیاه سیب زمینی می‌پردازیم و به شما می‌گوییم از نظر طب سنتی، کجا از سیب زمینی باید استفاده کرد و کجا نه!

از آنجایی که مقالات سایت طبیس به عنوان منبع اطلاعات درمانگری طب اسلامی ایرانی استفاده می‌شود، در طول این مقاله حتما با کلمات تخصصی طبی مواجه می‌شوید. برای یادگیری مفاهیم این کلمات می‌توانید به مقاله واژگان تخصصی طب اسلامی ایرانی مراجعه کنید.

نام فارسی: سیب زمینی
نام عربی: البَطاطَة
نام اردو: آلو
نام انگلیسی:Potato
نام علمی: Solanum Tuberosum از خانواده Solanaceae
نام های دیگر: آلو مَلْکُم

ماهیت سیب زمینی

سیب زمینی غده زیر زمینی گیاهی علفی و چندساله است که ارتفاع آن به یک متر می‌رسد.
ساقه های گیاه سیب زمینی زبر و نسبتاً ضخیم اند و مسطح مقطع شان چند ضلعی است.
برگ های سیب زمینی، معمولاً بیضی شکل، نوک دار، کمی کرک دار، ضخیم و در کل نامنظم هستند.
گل های گیاه سیب زمینی، نسبتاً درشت، کمی چروکیده، سفید و گاه مایل به بنفش هستند و به صورت صفحه ای ستاره ای شکل و شش پر، انتهای ساقه های گل دهنده می‌رویند.
میوه گیاه سیب زمینی، کوچک کروی شکل و سبز رنگ است. تخم های میوه گیاه سیب زمینی، کوچک، قطره ای شکل، شکل نوک دار و شیری رنگ هستند. غده زیر زمینی سیب زمینی، اغلب بیضی گون، بزرگ، سفت و خاکی کم رنگ است و سطحی ناهموار دارد. درون سیب زمینی، زرد کم رنگ است و روی پوست آن، فرورفتگی هایی کوچک دیده می‌شود که از هر فرورفتگی، جوانه ای کوچک می روید. هر جوانه، توانایی رشد و تبدیل شدن به گیاهی مستقل را دارد. هر گیاه سیب زمینی، غده های زیر زمینی زیادی تولید می‌کند.

تشابه و تقلب در گیاه سیب زمینی

میوه گیاه سیب زمینی به میوه نرسیده گوجه فرنگی بسیار شباهت دارد.

محل رویش: کشورهای آمریکای جنوبی، ترکیه و ایران.

اجزای مورد استفاده و مشتقات: غده زیر زمینی.

عناصر تشکیل دهنده

در هرصد گرم سیب زمینی، ۷۹/۸ گرم آب، ۲/۱ گرم پروتئین، ۰/۱ گرم چربی، ۱۷ گرم کربوهیدرات، ۰/۹ گرم خاکستر، ۷ میلی گرم کلسیم، ۵۳ میلی گرم فسفر، ۰/۶ میلی گرم آهن، ۳ میلی گرم سدیم، ۴۰۷ میلی گرم پتاسیم، ۰/۱ میلی گرم ویتامین b۱، مقدار ۰/۰۴ میلی گرم ویتامین b۲، مقدار ۱/۵ میلی گرم ویتامین b۳ و حدود ۲۰ میلی گرم ویتامین c وجود دارد.
هرصد گرم سیب زمینی زغال پز، حاوی ۷۵ گرم آب، ۲/۶ گرم پروتئین، ۱۹/۵ گرم کربوهیدرات، ۱/۱ گرم خاکستر، ۹ میلی گرم کلسیم، ۶۵ میلی گرم فسفر، ۰/۷ میلی گرم آهن، ۴ میلی گرم سدیم، ۵۰۳ میلی گرم پتاسیم، ۰/۱ میلی گرم ویتامین b۱، مقدار ۰/۰۴ میلی گرم ویتامین b۲، مقدار ۱/۷ میلی گرم ویتامین b۳ و حدود ۲۰ میلی گرم ویتامین c است.
در هرصد گرم سیب زمینی آب پز با پوست و آب کم، ۷۹ گرم آب، ۲/۱ گرم پروتئین، ۰/۱ گرم چربی، ۱۶/۵ گرم کربوهیدرات، ۰/۹ گرم خاکستر، ۷ میلی گرم کلسیم، ۵۳ میلی گرم فسفر، ۰/۶ میلی گرم آهن، ۳ میلی گرم سدیم، ۴۰۷ میلی گرم پتاسیم، ۰/۰۹ میلی گرم ویتامین b۱ و ۰/۰۴ میلی گرم ویتامین b۲ و ۱/۵ میلی گرم ویتامین b۳ و حدود ۱۶ میلی گرم ویتامین c وجود دارد.

سیب زمینی، حاوی مقدار زیادی اسید کلروژنیک، پلی فنول، گلیسمیک ایندکس و کمی آلکالوئید سولانین است. در همه اجزای سبز گیاه سیب زمینی، به ویژه میوه‌ها و جوانه های ایجاد شده روی غده زیر زمینی، مقدار زیادی آلکالوئید سولانین وجود دارد.

طبیعت و مزاج

دارای مزاج سرد و خشک است.

سیب زمینی در بدن چه افعالی انجام می‌دهد؟

مبهی، مغلظ و مولد منی، مقوی مثانه و قابض بودن از خواص اصلی سیب زمینی است. ساقه، برگ و میوه سیب زمینی، مخدر هستند.
این خوراکی برای اسکوروی و بیماری های ویروسی مفید است. پوست سیب‌زمینی آنتی اکسیدان است.

اکتحال خمیر سیب زمینی خام، چشم را تقویت می‌کند و به درمان سبل کمک می‌کند.

ضماد سیب زمینی خام رنده شده تازه، سوختگی های سطحی را التیام می‌بخشد. اگر سیب زمینی را با اشیای لعاب دار بپزید، ضماد آن محلل اورام است و کوفتگی و ضرب خوردگی را بهبود می‌بخشد.
ضماد ساقه، برگ و میوه سیب زمینی، دردهای رماتیسمی و عصبی را تسکین می دهد.

مضرات سیب زمینی

سیب زمینی، نفاخ، سنگین و مولد خون بلغمی است، مدفوع را غلیظ می کند، باعث غلظت و کثیفی خون، و کسالت می شود. زیاده روی در خوردن سیب زمینی، بیماری های سوداوی را در پی دارد و برای افراد مبتلا به قند خون مضر است. خوردن سیب زمینی در افرادی با قوه هاضمه ضعیف، باعث نفخ شدید و ورم معده می شود.
غده زیر زمینی نرسیده، جوانه غده زیرزمینی، ساقه، برگ، گل و میوه این گیاه، سمی هستند و خوردن آنها باعث سردرد، تهوع، سرگیجه، ضعف شدید و تپش قلب می شود. خوردن سیب زمینی هایی که به مرور زمان، بخشی از آنها سبز شده نیز سمی است و همین نشانه ها را ایجاد می کند.