یک درمانگر حرفه‌ای طب سنتی باید به جای حفظ کردن درمان‌های موجود، اصول را یاد بگیرد تا بتواند هر مورد درمانی را بر اساس فرمول آن بررسی و برای آن تجویز کند. اصول همان فرمول‌ها هستند. همان چهارچوب‌ها و قواعدی که باید بر اساس آن پیش رفت تا بتوان نتایج مثبتی در امر درمانگری کسب کرد.

از اصول تئوری به عملی می‌رسیم

اصول کلی درمانگری طب سنتی به دو بخش اصول تئوری و اصول عملی تقسیم می‌شوند. اصول تئوری شامل ویژگی‌های لازم طبیب، مبانی و فلسفه علمی طب سنتی، شناخت ساز و کار ابزارهای تشخیصی و درمانی، شناخت نحوه ارائه برنامه درمانی، نحوه رفتار با بیمار، رابطه علوم مختلف با طب و… است. اما اصول عملی چهارچوب‌هایی است که طبق آن به صورت عملی به فرآیند تشخیص و درمان بیمار می‌پردازیم. واضح است که برای رسیدن به عمل، نیاز به دانش تئوری داریم پس برای شروع درمانگری، ابتدا باید به تحصیل تئوری در این زمینه پرداخت. دانش‌های پایه‌ای که برای ورود به عرصه طب سنتی نیاز دارید آشنایی با امور طبیعیه، مزاج‌شناسی، خواص مفردات، شناخت ابزارها و… است. هر کدام از این مباحث نیاز به توضیح مفصل دارد که در این نوشته به آن‌ها نمی‌پردازیم.

اصول عملی درمانگری طب سنتی

درمانگری دارای دو قسمت کلی تشخیص و درمان است که هر قسمت برای خودش دنیایی از علم و تجربه است. اما به صورت کلی‌‌تر شما باید طبق یک اصول و قواعدی سراغ مراحل تشخیص بیماری و درمان آن بروید. به صورت ساده‌تر شما باید در مواجهه با بیمار، طی چند مرحله یک سری سوال از خود بپرسید و به جواب آن‌ها فکر کنید. پیدا کردن جواب این سوال‌ها، مسیر را به شما نشان می‌دهد.

قبل از تشخیص بیماری این سوال‌ها را ازخود بپرسید

1. در مواجهه با بیمار اولین سوال این است که چه تغییراتی در بدن بیمار شکل گرفته که باعث این بیماری شده است؟ مثلا مزاج تغییر کرده، تفرق اتصال ایجاد شده یا عوامل دیگر بیماری که احتمالا در بدن بیمار ایجاد شده است وجود دارد. این سوال در ابتدای مسیر بسیار مهم است.

2. سوال دوم این است که چه عامل بیرونی باعث ایجاد تغییرات در بدن شخص شده است؟ مثلا شخصی برای مشکل معده درد به شما مراجعه می‌کند. در ابتدا با بررسی و سوال‌هایی که پرسیدید متوجه شدید که غلبه بلغم در معده او ایجاد شده است. پس عامل درونی ایجاد این معده درد همان غلبه بلغم است. اما باید به آن برسیم که چه عامل بیرونی باعث این غلبه بلغم شده است. این عوامل بیرونی می‌تواند استفاده زیاد از یک غذای خاص، آب خوردن زیاد و… باشد که در این مرحله به آن پی می‌بریم.

در مرحله درمان چه سوال‌هایی را باید جواب بدهیم؟

1. اولین سوالی که بعد از تشخیص عامل بیماری باید بپرسیم این است که چه تغییری باید در شخص ایجاد شود تا بیماری برطرف شود. مثلا در مثال بالا اگر عامل معده‌درد، غلبه بلغم ناشی از آب خوردن زیاد باشد باید این مشکلات برطرف شود تا اصل بیماری رفع گردد.

2. سوال بعدی این است که برای تغییر در این عوامل بیماری، چه ابزارهایی داریم؟ این ابزارها همان تدابیر، اعمال یداوی، گیاهان مختلف و… هستند که باید به بیمار بگوییم و تجویز کنیم.

3. سوال سوم این است که این ابزارها چه تغییری در بدن شخص ایجاد می‌کنند؟ مثلا حجامت به عنوان یک ابزار درمانی، باعث خروج اخلاط از بدن، تغییر مسیر انرژی در بدن و… می‌شود. یا گیاهان دارویی که هرکدام در بدن واکنش و اثر خاصی نشان می‌دهند. مثلا گیاهی جالی یا پاک‌کننده هست، گیاهی، مدر هست و باعث پاکسازی کلیه و مثانه می‌شود، گیاهی بیشتر به سمت دستگاه تناسلی حرکت می‌کند و هزاران گیاه دیگر با ویژگی‌های دیگر. پس باید اثر ابزارها را در ذهن داشته باشیم.

4. حالا که ابزارهای لازم را مرور کردیم سوال پیش می‌آید که آیا می‌توانیم همه این ابزارها را یک‌دفعه برای بیمار استفاده کنیم؟ مثلا اگر بیماری به ما مراجعه کرد می‌توانیم همزمان، هم برای او فصد انجام دهیم هم حجامت، هم دارو و موارد دیگر را تجویز کنیم؟ خیر. برای استفاده از ابزارهای درمانی لازم است به بیمار یک برنامه درمانی بدهیم. یعنی بیمار همانطور که طی یک مراحلی بیمار شده است باید طی مراحلی هم درمان شود. طراحی کردن این مراحل به عهده طبیب هست. طبیب باید بر اساس شرایط بیمار، ابزارها را در قالب برنامه به بیمار توصیه کند. مراحل درمان طی سه مرحله انجام می‌شود: پاکسازی، بهسازی، نوسازی; هر کدام از این مراحل، روش‌های خاص خود را دارد و ترتیب آن هم الزاما به صورتی که در بالا گفتیم نیست و طبق شرایط بیمار امکان جابجایی آن وجود دارد.

پس متوجه شدیم که برای یادگیری درمانگری طب‌سنتی باید اصول تئوری و اصول عملی را یاد بگیریم. در اصول تئوری به تحصیل مبانی طب سنتی و شناخت روش‌های تشخیص و درمان می‌پردازیم. در اصول عملیاتی هم با سوال‌هایی که در مواجهه با بیمار از خود می‌پرسیم مسیر درمان را پیدا می‌کنیم.

همه مباحث آموزشی درمانگری طب‌سنتی به صورت مفصل و طبقه‌بندی شده در دوره جامع درمانگری تقدیم شما شده است. در این دوره، طی سه فصل جداگانه به مبانی و فلسفه طب‌سنتی، امور طبیعیه، مزاج‌شناسی و تدابیر غذایی، ابزارهای تشخیص و ابزارهای درمان پرداخته‌ایم. بعد از گذراندن این دوره و تمرین مطالب آن، شما به راحتی قادر به تحلیل شرایط بیمار و طراحی برنامه برای او خواهید بود.