چطور با استفاده از طب سنتی کارکرد مغز را زیاد کنیم؟
عملکرد مغز چیست و چطور بازدهی آن را زیاد کنیم؟
مغز دارای دو عملکرد مهم است
- عقل = مغز زیاد
- حافظه = ذهن
تعریف عقل = مغز زیاد: عقل برای تشخیص خوب از بد است و چیزی است که خدا با آن عبادت میشود. عقل برای خوب کار کردن به اندازه مناسب مغز نیز نیاز دارد.
تعریف حافظه = ذهن : حافظه یا همان ذهن، برای نگهداری اطلاعات کسب شده است.
درمان مشکلات مغز در طب اسلامی ایرانی
غلبه هر مزاجی، میتواند به مغز آسیب زده و کارکرد آن را مختل کند. اما مزاجهای سردی و رطوبت و خلط بلغم، بیش از مزاجها و اخلاط دیگر، باعث کندی در کارکرد مغز میشوند.
بناباین برای درمان، باید اصلاح مزاج مغز و کل بدن، انجام شود و بیشتر، علائم سردی و رطوبت و بلغم را برطرف کنیم.
میخواهید عملکرد مغز پایین نیاید؟ از این کارها پرهیز کنید
طول دادن تخلی
شدیدا سفارش شده است که تخلی را طول ندهید. البته بیت الخلاء جای خوبی نیست و احتمال سرایت بیماری است و خود بوی نامطبوع به مغز آسیب می‌رساند و باعث کم کاری قلب و مغز میشود ولی بوی خوش ذهن را تیز می‌کند و قلب را قوی می‌کند درحالیکه بوی بد هم مغز و هم قلب را ضعیف می‌کند به همین جهت طولانی کردن تخلی مناسب نیست و علاوه بر آن ضررهای دیگری هم دارد. بیشتر روایات در رابطه با بیانات لقمان حکیم هستند.
البته نهی زیاد نشده است ولی ذکر ضررهای طول دادن تخلی شده است و فقط در فقه الرضا یا رساله‌ی ذهبیه نهی شده است و فرموده است طول دادن تخلی سبب «داء الفیل» یا «داء الدفین» میشود.
رسیدن بخارات زیاد به مغز
بخاراتی که از معده بالا میایند، وارد مغز شده و باعث ضعف آن میشوند.
- گاهی این بخارات از غذاهای زیاد است.
- گاهی بخاطر بلافاصله خوابیدن بعد از غذاست که اگر بیدار بودیم این بخارات با باز کردن دهان خارج میشد.
- گاهی بخاطر خوراکی های بخارزا است مثل تره و شاهی، پیاز، سیر، ترب و…
داروهای درمانی فراموشی
عسل
اولین درمان فراموشی عسل است، در روایت آمده: «من لعق لعقة عسل على الريق يقطع البلغم، ويكسر الصفراء، ويقطع المرة السوداء، ويصفي الذهن، ويجود الحفظ، إذا كان مع اللبان الذكر.»[17] یعنی «کسی که یک قاشق مرباخوری عسل در ناشتا بخورد، بلغم را قطع می‌کند و صفرا را می‌شکند و مره سودا را قطع می‌کند و ذهن را صاف می‌کند و حافظه را تقویت می‌کند اگر با کندر نر مصرف شود.» کندر نر، سفید و شیرین است.
کندر
دومین درمان کندر است، پیامبر (ص) می‌فرمایند: «عليكم بالألبان فانها تمسح الحر … وتذكي الذهن وتجلو البصر وتذهب النسيان.»[18] یعنی «بر شما باد کندر، زیرا گرمی از قلب می‌زداید … و ذهن را تیز می‌کند و بینایی را جلا می‌دهد و فراموشی را برطرف می‌کند.»
کرفس
سومین درمان کرفس است، در روایت آمده: «أنّه يورث الحفظ، و يذكّي القلب»[19] یعنی «همانا آن (کرفس) حافظه را تقویت می‌کند و قلب را تیز می‌کند.»
پیامبر (ص) می‌فرمایند: «عليكم بالكرفس، فإنه طعام إلياس واليسع ويوشع. وروي أنه يورث الحفظ، ويذكي القلب»[20] یعنی «بر شما باد کرفس، زیرا آن غذای حضرت الیاس (ع) و یسع (ع) و یوشع (ع) بود، و نیز روایت شده حافظه را تقویت می‌کند و قلب را تیز می‌کند.»
ترکیب کندر و میخک
چهارمین درمان یک داروی ترکیبی است، در روایت آمده: «عن أبي بصير: قال: قلت للصادق عليه السلام: كيف نقدر على هذا العلم الذي فرعتموه لنا؟ قال: خذ وزن عشرة دراهم قرنفل، ومثلها كندر ذكر، دقها ناعما ثم استف على الريق كل يوم قليلا.»[21] یعنی «ابو بصیر از امام صادق (ع) سؤال کرد چگونه قادر شویم به حفظ این علمی که برای ما شاخه‌شاخه نمودی؟ امام فرمودند به‌اندازه ده درهم (۳۲٫۵ گرم) قرنفل (میخک) و همین اندازه کندر نر، آن‌ها را نرم آسیاب کند، سپس هرروز صبح ناشتا مقدار کمی (یک قاشق چای‌خوری) به‌صورت خشک از این دارو مصرف کن.» چون ممکن است که باهم آسیاب کردن میخک و کندر باعث چسبیدن آن‌ها شود بهتر است جداگانه آسیاب شوند.
ترکیب زعفران و سعد و عسل
پنجمین درمان یک داروی ترکیبی است، حضرت امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «من أخذ من الزعفران الخالص جزء ومن السعد جزء ويضاف إليهما عسلا، ويشرب منه مثقالين في كل يوم فإنه يتخوف عليه من شدة الحفظ أن يكون ساحرا.»[22] یعنی «مقداری زعفران خالص و سعد هم‌اندازه بردار و به آن عسل اضافه کن و هرروز دو مثقال از آن بخور، همانا ترس از آن است که از شدت تقویت حافظه، ساحر شود.» عسل باید به‌اندازه دو برابر زعفران و سعد باشد یعنی اگر یک مثقال زعفران و یک مثقال سعد باشد عسل باید چهار مثقال باشد، بنابراین تقریباً هرروز یک‌سوم مثقال زعفران هرروز مصرف میشود و این مقدار کشنده نیست.
ششمین درمان یک داروی ترکیبی است، در روایت آمده: «يؤخذ سنا مكي، وسعد هندي وفلفل أبيض، وكندر ذكر وزعفران خالص، أجزاء سواء يدق ويخلط بعسل و يشرب منه زنة مثقال كل يوم، سبعة أيام متوالية، فإن فعل ذلك أربعة عشر يوما خيف عليه من شدة الحفظ أن يكون ساحرا.»[23] یعنی «سنا مکی و سعد هندی و فلفل سفید و کندر نر و زعفران خالص به اندازه‌های مساوی آسیاب شود و با عسل مخلوط شود و هرروز به‌اندازه یک مثقال و به مدت هفت روز پشت سر هم مصرف شود، اگر چهارده روز این دارو را بخورد ترس از آن است که ساحر شود.» در این دارو هم باید به‌اندازه دو برابر وزن داروها عسل اضافه کرد برای مثال اگر از هر قلم از دارو یک مثقال برداریم جمعاً پنج مثقال میشود و به آن باید ده مثقال عسل اضافه کرد.
افزایش عقل و برطرف کردن کند ذهنی در روایات
درمانهای زیادی در روایات ذکر شده اما این چند مورد، موارد خاص تری هستند.
مشغولیت به تجارت
امام صادق (ع) می‌فرمایند: «التجارة تزيد في العقل.»[1] یعنی «تجارت عقل را زیاد می‌کند.»
در روایت دیگر آمده: «ترك التجارة ينقص العقل»[2] یعنی «رها کردن تجارت عقل را کم می‌کند.»
شاید گفته شود که مراد همه نوع شغل و فعالیت اقتصادی است ولی موضوع روایت تجارت است نه مطلق کار کردن، از طرفی شاید گفته شود هر کاری که ذهن را درگیر کند و به فعالیت وادارد مانند تجارت عقل را زیاد می‌کند ولی چون در روایت علت ذکر نشده نمی‌توان چنین نتیجه‌ای گرفت.
استفاده از عطر
هفتمین تقویت‌کننده عقل عطر است، در روایت آمده: «من تطيب أول النهار لم يزل عقله إلى الليل»[3] یعنی «کسی که در اول روز از عطر استفاده کند تا شب عقلش باقی می‌ماند.» البته عطر نمی‌تواند به‌عنوان درمان ضعف عقل باشد و یک تقویت موقتی است. در روایت دیگری آمده: «خمس خصال من فقد واحدة منهن لم يزل ناقص العيش، زائل العقل، مشغول القلب: فأولها صحة البدن، والثانية الامن، والثالثة السعة في الرزق، والرابعة الأنيس الموافق. قلت: وما الأنيس الموافق؟ قال الزوجة الصالحة، والولد الصالح، والخليط الصالح. والخامسة وهي تجمع هذه الخصال: الدعة.»[4] یعنی «پنج خصلت است که اگر یکی از این‌ها نباشد زندگی انسان ناقص است و عقل درستی ندارد و قلبش مشغول است، اولین آن سلامتی بدن و دوم امنیت و سوم صحت روزی و چهارم انیس، موافق راوی سؤال می‌کند انیس موافق چیست؟ امام پاسخ می‌دهند همسر خوب و فرزند خوب و رفیق خوب، پنجم آرامش فکری.» این نوع زوال عقل موقتی است و با برطرف شدن این مشکلات زوال عقل هم برطرف میشود.
پیامبر (ص) می‌فرمایند: «مَا طَابَتْ رَائِحَةُ عَبْدٍ إِلَّا زَادَ عَقْلُهُ»[5] یعنی «عطر لباس انسان خشک نمی‌شود مگر اینکه عقلش زیاد میشود.»
امام صادق (ع) می‌فرمایند: «الرِّيحُ الطَّيِّبَةُ تَشُدُّ الْعَقْلَ وَ تَزِيدُ فِي الْبَاءَةِ»[6] یعنی «بوی عطر عقل را تقویت می‌کند و هم‌بستر شدن را زیاد می‌کند.»
با توجه به روایات ذکرشده می‌توان گفت که عطر هم برای درمان ضعف عقل قابل‌استفاده است.
انجام حجامت
هشتمین تقویت‌کننده عقل حجامت است، در روایت آمده: «إن الحجامة تصحح البدن وتشد العقل»[7] یعنی «حجامت بدن را سالم می‌کند و عقل را تقویت می‌کند.»
در روایت دیگر آمده: «الحجامة تزيد العقل وتزيد الحافظ حفظا»[8] یعنی «حجامت عقل را زیاد می‌کند و سبب تقویت حافظه هم میشود.» مخصوصاً حجامت سر برای تقویت عقل بسیار مفید است. تا وقتی مردم حجامت کنند کمتر بیمار میشوند، در زمان قاجار شرکت‌های دارویی بررسی کردند و دیدند که در ایران کسی دارو مصرف نمی‌کند و علت حجامت کردن است بنابراین پول زیادی به حجام دربار ناصرالدین‌شاه دادند تا تیغ‌هایش را زهرآلود کند و در اثر آن دو نفر پس از حجامت مردند سپس ناصرالدین‌شاه دستور ممنوعیت حجامت را صادر کرد و آن‌ها هم توانستند داروهای خود را بفروشند. بعضی افراد که از خون می‌ترسند و به همین علت حجامت نمی‌کنند معمولاً صفراوی هستند و ابتدا باید صفرا را درمان کنند.
مسواک زدن
نهمین تقویت‌کننده عقل مسواک است، امام باقر (ع) می‌فرمایند: «السواك يذهب بالبلغم ويزيد في العقل.»[9] یعنی «مسواک زدن بلغم را برطرف می‌کند و عقل را زیاد می‌کند.» شاید بتوان گفت که در اثر کم شدن بلغم عقل تقویت میشود.
برای مطالعه مطالب درمانی طب اسلامی ایرانی به قسمت مقالات سایت طبیس مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید